Ontlading

Ik moet naar bed. Morgen moet ik naar het werk. Moet, moet, moet. Ik moet de laatste tijd weer. Ik ben druk in mijn hoofd, het is niet stil te krijgen. De spanning in mijn lichaam loopt maar op. Ik schreeuw om ontlading, ik wil ontspanning. En ik krijg het maar niet voor elkaar.  Moe, ik ben zo moe! Door een lieve vriendin is me dat al gezegd dat dat er bij hoort. Zij heeft er al drie jaar last van, zegt ze. Drie jaar, dan heb ik de helft nog niet gehad. Dan ben ik nu bijna klaar met het eenderde deel. Doet me denken aan een cityswim,  die zo koud was dat ik er bij eenderde deel er wel uit wilde stappen.
Die keuze heb ik nu niet, ik moet door. Ik wil door. Bijna werk ik weer volledig,  75% nu. En het lijkt wel of ik haast heb met die laatste 25%. Maar het lukt maar niet. Ik wil zo graag naar de 100%, echter de laatste loodjes zijn zo zwaar. Geen wonder dus dat ik een druk voel, die leg ik mezelf op. En waarom? Ik heb werkelijk geen idee. Of toch? Zolang ik bezig ben, hoef ik niet na te denken. Zolang ik een vol hoofd heb is er geen ruimte voor andere dingen. Het gemis is nog alle dagen groot. En terwijl ik dit schrijf voel ik de tranen alweer opkomen. De dikke tranen van verdriet, van gemis en van rouw. Heb ik dan nog niet genoeg gehuild??

Verstoten

Verstoten, verlaten, verdrietig. Zo voel ik mij. Alsof ik terug ben in mijn jeugd en ik ook bij iedereen de aansluiting miste. Roepende in de woestijn,  op zoek naar een aai over mijn bol.
En iedereen holt maar voorbij, haalt zijn schouders op en loopt verder.
De afgelopen weken ben ik veel aan het werk geweest, ik ben echt trots op mezelf. Verder heb ik een idee dat het niemand interesseert. Dit gevoel is me zo bekend en ik doe echt mijn best om me staande te houden. Om de negatieve gevoelens de overhand te laten krijgen. Vrienden waarmee je hebt afgesproken en dan zeggen: als het je niet uitkomt.. we hebben elkaar al zolang niet gezien, is de behoefte om elkaar te zien dan groter bij mij. Om dit moment voelt het voor mij als desinteresse..
Mijn telefoon is al tijden akelig stil,  mijn mailbox heeft een echo. Maar ach, wat kan het jullie schelen?!

Een teken..

We doen een dagje Duitsland. Eega heeft hier al zo lang zin in en heeft mij eindelijk kunnen overhalen. Na 's morgens vroeg zijn moeder uitgezwaaid te hebben gaan we op pad. Hoe dichter we bij de grens komen hoe donkerder de lucht. Ik kijk voor we de grens overgaan nog even op de buienradar en zie dat we echt een regengebied inrijden. Zucht. Ik had al niet zo'n zin. Goed voorbereid zijn we wel, we hebben koffie en broodjes achter in de auto staan. Meestal gaan we veel minder voorbereid op pad, dus daar ligt het vandaag niet aan. Eega rijdt zo ver mogelijk door, richting de Duitse Wadden. Water, als ik water om me heen heb gaat het goed. Alleen zo jammer van die grijze lucht. Ik zucht nog eens en probeer mijn moeheid aan de kant te zetten, we gaan wat van deze dag maken. Ondanks grijze luchten, ondanks af en toe een bui, we gaan het gewoon gezellig maken met zijn twee. Het is al een tijd geleden dat we echt oog hadden voor elkaar, en dat is nu het belangrijkste van deze dag. We zijn samen, we gaan samen!
We besluiten in een havenstadje onze koffie aan te breken. Eega moet plassen, dus die gaat een beetje op verkenning uit. Ik ben nog steeds moe, dus ik vind het allemaal wel prima. Eega wekt mijn interesse als ie zegt dat er achter de struikjes een monumentje is. Daar hou ik van, dus ik besluit ook te kijken. Het duurt even voor ik weet wat het is. Het is een asverstrooiingsplek! Dat is toevallig! Het is een grote steen met allemaal koperen plaatjes met namen en data. Die mensen zijn aan de horizon verstrooid. Ik ga op het bankje zitten en laat de plek op mij inwerken. Ik heb net de beslissing genomen om pa en ma te laten verstrooien op de Noordzee, zonder toeschouwers, zonder poespas. Wil ik dat wel, zou ik ook zo'n monumentje willen? Ik kijk om me heen en besluit dat een brief met de coördinaten voor mij goed zal zijn. Ik heb niets nodig om mijn ouders te herdenken. Nu ik hier zit en de boel eens bekijk weet ik het zeker: ik heb de juiste beslissing genomen. Geen steen of buisje of wat dan ook om mijn nek, ik geef ze vrijheid. Ik geef ze rust, dat gun ik ze zo!!
We rijden verder naar een ander plekje, beetje meer toeristisch. We kopen een sneeuwballetje, want die heb ik ook al van de Nederlandse Waddeneilanden, dus de Duitse kan daar zeker bij. Bij het volgende winkeltje (wat me een beetje aan Van Houten op Vlieland deed denken) staat een kauwgomballenautomaat, maar dan niet met kauwgomballen maar met edelstenen in de vorm van hartjes. Ik voel gewoon dat ik eentje wil, ik moet er echt eentje uit halen!! Ik krijg twee euro van eega en draai met heel mijn gevoel! De steen valt en mijn hart klopt. Ik pak het hartje en zie een paarse kleur. Oei, een amethist. Tja, die hoort bij mijn sterrenbeeld maar ik voel niets bij die steen. En dan kijk ik nog eens goed, het is helemaal geen amethist, het is een rozenkwarts! Ik glimlach van oor tot oor, want die geeft zelfvertrouwen. Oo, wat heerlijk! Die kan ik heel goed gebruiken nu ik zo moe ben! Een rozenkwarts is een heerlijk positieve steen en ik ben er heel erg blij mee.
We lopen verder en zien een winkeltje met Afrikaanse spullen. Een mooie donkere jongen zit achter de toonbank en heeft een smile van oor tot oor. Hij geeft me de mooiste complimenten en ik word helemaal vrolijk van hem. Natuurlijk ga ik wat van deze jongeman kopen! Ik zie geweldig leuke tafeltjes en terwijl Eega en ik eentje uitzoeken hoor ik de klanken van Ladysmith Black Mambazo. Nee, ook dat is niet toevallig. Dat is mijn muziek waar ik altijd zo heerlijk rustig van binnen door word.
Deze dag is één groot teken. Voor mij een positief teken. Ik raak er bijna niet over uitgesproken. Natuurlijk wist ik als geen ander dat er meer zit tussen hemel en aarde. En natuurlijk wist ik dat ze me zouden proberen te bereiken, maar dat het zo duidelijk en makkelijk kon had ik nooit durven dromen.
We besluiten Eega zijn moeder nog even op te vangen na het dagje uit. En terwijl we wachten tot ze aankomen zie ik een man die heel erg op de man van mijn moeders vriendin lijkt. Helaas zijn ze elkaar uit het oog verloren en was het contact verbroken. Mams en ik waren wel nieuwsgierig hoe het met ze zou gaan en wij dachten dat deze man al overleden zou zijn. Echter, die man die vijftien meter van me af stond leek er wel heel erg op. Ik besluit een praatje te maken, en te zeggen dat deze man wel heel erg lijkt op mijn 'oom'. Ik noem zijn naam en ik zie de verbazing in de ogen van deze man. Het is hem!! Daar staat de man die samen met zijn vrouw getuige bij het huwelijk van mijn ouders (daar waar ik ook bij was) is geweest. Daar staat de man bij wie ik vaak in de schoolvakanties mocht logeren, en wiens vrouw mij veel vertelde over mijn biologische vader en huwelijk van toen. Ik vraag hem naar zijn vrouw en hoor dat 'tante' in 2014 is overleden. Ik vertel hem dat paps en mams een half jaar terug overleden zijn en ik zie hem schrikken. Ik vraag naar zijn zoons en daar gaat het goed mee. Twee zoons, iets ouder dan ik en waarbij ik altijd mezelf kon zijn. Wat ben ik blij dat het goed met hen gaat. Ik geef mijn 'oom' een dikke knuffel en twee zoenen en ik kan hem alleen maar alle goeds wensen.
Die avond liepen tranen over mijn wangen, van verdriet, van dankbaarheid en meer emoties. Het was een hele wonderlijke dag, die 25ste van juni.
En ik weet zeker dat als iemand het nodig vindt ik ooit weer zo'n dag krijg!!

Een beetje meer dood

Afgelopen dinsdag reed ik met Eega in de auto naar huis. "Mijn ouders zijn nu een klein beetje meer dood" ging het door mij heen. Wanneer mams en ik de stad in gingen haalden we vaak een patatje op hetzelfde adres. Mams kende deze man al jaren en er was altijd wel even tijd voor een praatje. Na mij gepsrek met de psycholoog besloot ik nog even wat nieuwe kleren te scoren. En als toetje namen we een milkshake. En ondanks dat deze snackbarman al jaren aangeeft om het wat rustiger aan te doen, stond ie deze dag zelf achter zijn counter. Toeval? Ik weet het niet, maar ik ben wel naar binnen gegaan en zegt dat ik even met hem wilde babbelen. Omdat ik geen advertentie in de krant heb laten zetten zijn veel mensen nog onwetend. Deze man ook. Maar nu niet meer. Hij schrok, zoals veel mensen doen. We denken dat we allemaal het eeuwige leven hebben. En dat een overlijden alleen maar bij de buren voorkomt. Maar helaas..
De sessie bij Anneke was ook pittig. Ik ben er nog steeds niet goed in om mams haar nare trekjes ook te benoemen. Vroeger ging het me veel makkelijker af. En ik weet ook dat ze het niet kwaad bedoeld heeft. Het begin van deze blog staat daar vol van. En ondanks dat heeft mams en later paps ook het helemaal niet verkeerd gedaan! Ik had ook een alcoholverslaving gehad kunnen hebben, of drugs. Of misschien was ik wel één van de eerste loverboyslachtoffers geworden. Nee, het is bij een eetstoornis gebleven. Bij een veel te zwaar lichaam, maar wel een ijzersterke geest. En van dat laatste raak ik zelf steeds meer overtuigd. Ik heb zelfs letterlijk tegen Anneke gezegd dat ik blij mag zijn dat ik op deze leeftijd mijn vrijheid krijg, ik ben nu nog jong genoeg om er wat van te maken. Vrijheid, ja, zo voelt het wel. Ondanks mijn (middelbare) leeftijd zocht ik stiekem nog wel bevestiging bij mijn moeder, maar wilde ik haar ook enorm pleasen. En ik weet zeker dat als mams echt alleen was komen te staan, ik steeds meer in een spagaat terecht zou komen. Of ervoor kiezen om voor haar geluk te kiezen, of voor mezelf.. De gedachte alleen al..

De laatste tijd ben ik me er ook erg bewust van dat de lijn bij mij ophoudt. Na mij is er niets meer. Jaren geleden ben ik echter een verre nicht op internet tegengekomen. Zij is enorm geïnteresseerd in de stamboom en daardoor weten we ook dat we familie zijn. Vandaag vroeg ik haar of ze eventueel ook interesse had in foto's. En dat heeft ze!! Dus wanneer ik er aan toe ben, of wanneer ik er niet meer zal zijn: de foto's gaan naar haar!! En dat geeft me een fijn gevoel!

Ik huil momenteel weer veel, ben ook een beetje labiel door het benauwde weer en het telkens koolhydraatrijke eten, en ook gewoon omdat ik de stilte momenteel oorverdovend vind. Toch ben ik druk bezig mijn weg te zoeken en zegt Anneke dat ik dingen mooi bewust doe om alles al een goede plek te geven. Ik kom steeds meer in mijn kracht! En toen heb ik iets tegen haar gezegd wat ik eigenlijk ook te weinig tegen mezelf zeg: IK BEN TROTS OP MEZELF..



PS
Besef me nu ook dat ik me niet meer verborgen hoef te houden met deze blog. De persoon die ik hier het meeste pijn mee zou kunnen doen, leeft niet meer. Maar of ik al op een coming out zit te wachten weet ik even niet!

Asbestemming

Het is bijna een half jaar geleden dat ik het laatste afscheid nam van mama. Volgende week zondag zie ik nu. En dus moet ik een beslissing nemen over  de as. Die mag het eerste half jaar nog kosteloos in het crematorium staan. Daarna kost het iets van € 100 per jaar, en iets van € 350 voor vijf jaar. Je mag dan de urn niet bezoeken. Dat zeg ik wat raar, maar zo is het wel.
Al bijna een half jaar ben ik aan het nadenken over de as. Ik zocht op sieraden, ik zocht op andere mooie dingen die van het as in verwerkt kan worden. En ik kon maar niets vinden. Niets wat voor mij de moeite waard is. En deze week ben ik eindelijk tot een beslissing gekomen. Ik heb  de as van mams en ook van pa niet nodig! Ik heb alles al van ze gekregen, ik heb mijn hoofd vol herinneringen, ik voel dat ze in mij verder leven. Ik denk niet dat een iets van as een toegevoegde waarde voor me zal hebben. Ik weet het wel zeker. Eega zegt het ook al mooi: Je moet loslaten, je moet ze loslaten.
En dus heb ik besloten om ze te verstrooien in de Noordzee. Ik laat ze verstrooien in de Noordzee. Ooit eens is er een documentaire over cremeren op de televisie geweest. Die heb ik samen met mams gezien. De as wordt opgehaald bij het crematorium en op een schip gebracht. Dan wordt er een stukje de Noordzee opgevaren, de scheepsbel wordt geluid en de as wordt verstrooid. Het schip maakt nog een ereronde om de plek heen en keert dan weer huiswaarts. Dit is in grote lijnen wat er gebeurt. Ik weet nog dat mams en ik onder de indruk waren, toch nog zo plechtig, zo zonder nabestaanden. En toch ook heel mooi. We hebben nog geintjes gemaakt: Nee, niet op de achterbank dan word ik wagenziek en denk je erom, bij te hoge golven word ik zeeziek!
Toen ik vorige week woensdag voor het eerst met deze gedachte liep voelde ik mezelf opgelucht. Ik had een beslissing genomen. En toch vroeg ik stiekem om een teken. Ik blijf natuurlijk wel een dochter die het goed wil doen. Ik had ook voor mezelf besloten dat als ik niets zou merken van een teken ik alles wel bleef doorzetten. Ik moet niet te zweverig worden, natuurlijk. Toen ik donderdag in de kamer kwam en op de bank ging zitten rook ik echter de geur die na de crematie zo nadrukkelijk in ons leven was. We hadden namelijk geurkaarsen in de kast liggen bij documenten omtrent het overlijden die we toch nog wel vaak nodig hadden. En die geur hing ineens op de bank. De kast was niet open geweest. Ik stond niet bij de kast, ik zat op de bank. Ik heb het de weken ervoor nooit geroken en ik rook het de dagen erna niet. Bedankt mam!
Afgelopen vrijdag heb ik gebeld met het crematorium, om mijn keuze te melden. Ik moet daarvoor een formulier invullen. Het formulier voor pa heb ik nog, dat van mams ben ik kwijt. Ik heb toen ook gevraagd of het mogelijk is om ze samen, tegelijk te verstrooien. En toen voelde ik pa, toen voelde ik dat pa dat erg kan waarderen.
Vandaag gaan de papieren op de bus, het is goed zo..

Juni

Is het al juni, is een vraag die ik momenteel geregeld stel. Het is een moeilijke tijd. Eerst is mams jarig, dan is pa jarig en aan het einde van de maand ben ik zelf jarig. En tussendoor is het ook nog moederdag! En alhoewel we daar nooit aan deden is het redelijk confronterend. Zo zonder mijn moeder! En ook zonder mijn vader! Die laatste begint ook steeds meer in mijn dromen te verschijnen, heerlijk nuchter zoals ie bij het leven ook was. Ik merk dat ik dat nodig heb, ik word zo'n dag sterker wakker dan anders. Alsof alles weer wat meer naar zijn plek geschoven is. "Als het je tijd is, is het je tijd" is zo'n uitspraak wat me op dit moment sterkt. Eigenlijk al vanaf het overlijden van mams. Natuurlijk vind ik het erg verdrietig en totaal niet leuk, maar het was ook haar tijd. Ze was moe, ze was op. Ze was nog net niet zo op dat ze echt ziekelijk was, of bedlegerig , gelukkig niet. Nog vol plannen is ze heen gegaan. Zuur? Ja. Voor haar ook totaal onverwacht!
Dit is loslaten voor haar. Oma vindt me flink dat ik het zo kan bekijken. Dat ik hier troost in kan vinden. Ik weet echter als enige hoe moeilijk mams het echt had. Hoe moe ze was van alle strijd en hoe in de steek gelaten ze zich eigenlijk voelde. Ze dacht dat niemand meer naar haar omkeek en dat ze door iedereen vergeten was. Dat kon ze ook niet meer relativeren. De zorg voor pa viel haar ook erg zwaar, het verdriet dat de man die altijd je anker was van je weg dreef.  Bang dat hij haar de volgende dag niet meer zou herkennen. Bang om niet meer nodig te zijn. En bijna geen energie meer hebben om er te zijn.
Ja, ik heb verdriet. Er gaat nog niet een dag voorbij zonder tranen. En ik mis allebei enorm. En toch voel ik ze. Soms als ik een zin uitspreek is het net of ik mijn moeder hoor, of het grapje van mijn vader. En dan ben ik trots! Trots op hen maar ook op mezelf. Ik ben sterk! Mams zou niet anders gewild hebben!
Maar mag het nu dan toch al juni zijn?

Wakker

Ik ben wakker, en toch ontzettend moe. Mijn hoofd is vol of zou het toch die cola zijn geweest die ik vanavond tot me heb genomen. Ik weet het antwoord zelf wel. Vandaag een herdenkingsdienst voor pa meegemaakt. Hoe confronterend dat dat weer even was om zijn naam in het boekje te zien staan. Om zijn naam te horen omdat hij niet meer bij ons is. Het is waar, hij wordt enigszins ondergesneeuwd door mams. Dat was bij het leven al zo. Mams was de herrie en pa was de stille kracht. Kracht, ja, de rust die hij had, de nuchterheid die hij had, en de kracht die hij uitstraalde. Ik mis hem ontzettend en vandaag is het erg voelbaar. Eega en ik besloten om niet een kaarsje voor mams te branden, wij wilden dit echt alleen voor pa doen. Dat verdient hij.
Ik was in een omgeving waar het helemaal niet raar is dat ik nog dikke tranen over mijn wangen laat vloeien, ik was bij mensen die veel met verdriet en dood te maken hebben. Met oud worden en de gebreken die daar bij horen. En dat ik de boel nog niet onder controle heb, vinden ze helemaal niet raar. Dat ik de tijd neem voor dit rouwproces vinden ze verstandig. Dit steunt mij. Ik kan nog niet zo maar door. Ik heb mams beloofd dat ik niet te lang zou treuren maar wat is te lang. Daar heb ik nu nog geen antwoord op. Het verdriet is nog te heftig, ik kan en mag dit niet zomaar aan de kant zetten.
Het was een mooie bijeenkomst en ik ben blij dat ik ben gegaan. Het overlijden en ook de crematie van pa was zo snel na mams, een beetje te snel. Maar dingen gaan zoals ze gaan, en dan moet ik toch ook weer aan de woorden van mijn tante denken: Kracht naar kruis. Of mijn kracht is enorm groot, of mijn kruis.

Eerder deze week was ik bezig met de papieren, dingen van mijn ouders opruimen. Hun spullen tussen onze spullen zetten, niet meer apart. De papieren omtrent de crematies uit de kastjes, en hup naar boven. Ruimte in onze kamer gaf me ruimte in mijn hoofd. Ik maakte het volgende gedicht:

Laden leeg. Tafel vol.
Herinneringen willen aandacht.
Hoofd vol. Gevoel leeg.
Alles krijgt een plek.
Fysiek. Mentaal.
Het komt goed.

En ik weet dat ik gewoon nog even tijd ga nemen, tijd moet nemen...

Lieve mam (12)

Heb je het daar al gehoord?  Jouw favoriete zanger is eergisteren overleden. Ik ben er nog naar van. Voor mij is ie as lijd met jou verbonden. En nu, enkele maanden na jouw afscheid is hij ook weg!
Op jouw crematie was alleen muziek van hem en Jack. Ik begon te twijfelen of ik dat wel goed had gedaan. Vandaag deed ik de ontdekking dat jij elke week een verzoek deed bij het country-programma. Van Merle. Weg is mijn twijfel. Merle is gewoon de stem van mijn jeugd. Graag had ik morgenavond met jouw platen bij onze pickup gezeten. Maar we gaan al ergens anders heen. Iets wat al heel lang vast staat.  Ik heb er zin in maar ik zie er ook wel tegenop. Mijn hoofd wil nog niet helemaal mee werken.  Na een uur intensief luisteren of lezen ben ik helemaal leeg. Het snelle omschakelen van het een naar het ander zoals ik altijd deed is er even niet bij. Het komt vast wel weer. Als ik alles weer een beetje op een rijtje heb.
Ik wilde gewoon te snel, zoals wij dat altijd wilden. Direct weer naar het normale. Niets aan de hand, doorlopen.
Mam, dat lukt me nu niet. De klap is me te groot. Ik wilde wel graag. Want dan zou ik je ook niet zo missen. Dan kon ik nog een beetje doen alsof er niets aan de hand is. Elke dag lopen er nog dikke tranen over mijn wangen, voel ik me verslagen. Een leven zonder jou is op dit moment leeg. We hadden zo'n intens contact de laatste tijd. Onze zorg voor pa, ons verdriet daarover maakte onze band nog sterker. Vaak kwam je even aanwippen om je verhaal te doen. Ik had daar niet altijd zin in maar ik probeerde er wel voor je te zijn. Ik vond het fijn om van je maatschappelijk werker te horen dat je je altijd door mij gehoord voelde. Dat koester ik.
Goh, mam, toen ik vanavond in het zwembad lag had ik een andere brief in gedachten. Hoe en wat weet ik niet meer. Is ook niet meer zo belangrijk en anders komt het later. Ik mis je en ik mis pa enorm!!

Dikke kus!

Het gaat niet goed

Het gaat niet goed met me. Ik heb heel erg mijn best gedaan om het normale leven weer op te pakken. Op een rustig tempo uiteraard, maar het wil niet lukken. Vorige week heb ik me wederom af moeten melden. Ik kon niet meer, ik was helemaal op. We hadden dat weekend pech gehad met mams auto. Die wilden we naar mijn zwager brengen voor de verkoop. Onderweg is de olie er gewoon helemaal uitgelopen. Net een dikke beurt gehad van 1600 euro, nieuwe distributieriem en zo, en hoppa, alles onder de olie! Wellicht dat de garage een dop niet goed er op gezet heeft of nog iets vergeten is te vervangen. Mijn zwager heeft er nog wel iemand bijgehad maar ik moet bekennen dat het verhaal totaal langs me heen gaat. En dat gebeurt tegenwoordig met meer verhalen. Eega is met het verhaal naar de garage gegaan en nu moeten wij maar weer zien dat die auto bij de garage komt. Nu was mams de laatste tijd al totaal niet meer tevreden over de garage, en gaat het ons waarschijnlijk sowieso geld kosten. Dus ik heb gezegd dat de auto lekker in Drenthe blijft en dat ze hem daar maar moeten maken voor die paar honderd euro. Het is maar een auto! Dat ie veel betekenis had voor mams, doet er niet meer toe, daar heb ik me bij neergelegd. Het is maar materiaal. En ik heb geen zin in rompslomp en gehakketak met de garage. Ik wil rust. Ik wil ook niet meer belastingpapieren invullen voor mijn ouders. Gelukkig heb ik daar iemand voor gevonden maar ik moet de dingen nog wel bij elkaar zoeken. Ik wil geen rekeningen voor mijn ouders meer betalen. Ik wil dat de pijn minder wordt, maar ik heb een idee dat het elke dag iets heftiger wordt. Ik heb natuurlijk de afgelopen maanden me heel erg scherp moeten houden, van alles moeten regelen en scherp blijven. De zorg voor pappa kreeg ik niet zomaar, daar moest ik papieren voor invullen. Ook na het overlijden moest ik scherp blijven, want stel dat zijn familie ineens zou verschijnen. Wat zou er dan gebeuren, wat zouden ze dan willen?  En wat zou ik dan willen? Wil ik weer contact met de familie van mijn vader? Nu zeg ik nee. Mijn ouders zeiden altijd "bij leven niet, dan bij de dood ook niet". Dus ik zeg gewoon nee!
Elke dag lopen nog de tranen over mijn wangen. Mijn lichaam wil totaal niet wat ik wil. Ik word elke dag met spierpijn wakker, het doet me denken aan de tijd van mijn burnout. Ik kan nog niet, ik ben nog niet zover. Ik mis mijn ouders!!
We zitten in de auto, we hebben het over mijn ouders en de tranen lopen over mijn wangen. Ik doe de radio aan en het eerste wat ik hoor is "Please baby don't you cry". En het is even stil voor de zanger verder ging (Let's just kiss and say goodbye). Mijn moeder voelde op dat moment zo dichtbij!!

Bijzondere dag

Ik kan niet slapen. Naast me ligt een man ontzettend hard te snurken. Ik hoor aan zijn ademhaling en gesnurk dat het een enerverende dag voor hem is geweest. Dat was het ook voor mij. Een heel bijzondere dag. Want we zouden de auto van mijn moeder naar mijn zwager brengen. Die gaat hem voor ons verkopen. Hij zit in het wereldje van autoverkopen en gaf gelijk bij het overlijden van mams aan dat ie dat graag voor ons wilde doen. Op dat moment wist ie er misschien zelfs wel iemand voor, maar goed, dat is drie maanden geleden dus diegene zal inmiddels wel een andere gevonden hebben.
Ik sta net voor het huis van mijn zwager als mijn telefoon gaat. Eega! Eega staat twintig kilometer terug, met pech! Ik hoor het verdriet en de wanhoop in zijn stem. De auto lekt olie. En hij kan niet meer verder. Terwijl ik naar hem toe rijdt, bedenk ik me dat er twee opties zijn: mijn zwager bellen of de ANWB. Helaas heb ik het lidmaatschap van de ANWB in januari opgezegd. Ik weet nog dat ik twijfelde of ik het wel zou doen maar omdat de auto goed onder handen was genomen in oktober dacht ik dat het wel goed zou zitten. Niet dus! We bellen mijn zwager en die gaat na werktijd de auto wel halen en zal deze op zijn werk neerzetten en laten controleren.
Schoonzus is thuis, dus we wachten daar op mijn zwager tot ie thuis komt. En dan vertelt schoonzus dat het voor haar een speciale dag is. Veertien jaar geleden op 26 maart is haar moeder gestorven. En ik vraag wat ze het liefste wil. Ik bedoelde of ze het leven van haar moeder wilde vieren of dat ze om de dood van haar moeder wilde rouwen. Ik krijg echter als antwoord dat ze graag naar het graf zou willen en dat ze daar dan een bloemetje wil neerzetten en een kaarsje aansteken. Ik bied haar mijn sleutels aan en wil wel op de kinderen passen. Voor ik het weet zit ik met schoonzus in de auto en past eega op de kinderen. Schoonzus wil dit met mij delen, samen naar het graf van haar moeder. Haar moeder was twee jaar jonger dan mijn moeder, haar moeder is 51 geworden. Niet oud. Haar moeder is door ziekte overleden, mijn moeder zeer plotseling. En toch schept het een enorme band. We huilen samen bij het graf van haar moeder, we huilen samen op de terugweg en we vertellen. We delen onze ervaringen. Heel bijzonder. En gelukkig ook mijn schoonzus vindt het heel bijzonder.
En terwijl eega met zijn broer de auto ophaalt blijven wij praten. Het is heerlijk om zo te kunnen praten, het is heerlijk om te praten over mijn verdriet met iemand die dat verdriet ook heeft. En toch is het niet alleen verdriet, we delen ook de mooie verhalen. We rouwen samen, zij over haar moeder, ik over de mijne. En weer voelt het of ik mijn vader vergeet. Maar gelukkig laat ie zich niet uitwissen, zoals eega zegt. Afgelopen nacht heb ik over hem gedroomd. Hij wilde me laten weten dat alles goed is. En ik werd wakker met een gevoel van enorm missen. Want ook mijn vader mis ik enorm, zijn relativerende opmerkingen en zijn nuchterheid. En ook zijn praktische oplossingen.
Het is nu paasweekend, mams kwam altijd vol plannen om met zijn vieren te doen. Het zal stil zijn deze dagen. Maar niet in mijn hoofd, want dat zit aardig vol!
t

Aan het werk

Ik ben weer aan het werk. Voor 50%, dus 16 uur. En langer kan ook echt niet. Door een tandartsbezoek moest ik een dagje vrij maar omdat mijn werkgever had gezegd dat ik ook kon husselen besloot ik 1 dag 5 uren en 3 dagen met 5 en half uur te maken. En o, wat is dat veel. Helemaal kapot kwam ik weer thuis. Ik heb ook een reistijd van een uur enkele reis, en dat vergeet ik wel eens mee te tellen. Gesloopt kwam ik thuis. En zoals vaker na heftige dagen ben ik nu klaar wakker.
Ik tel mijn zegeningen, mijn werkgever die goed op me past, de opdrachtgever waar ik mijn reïntegratie bij mag doen en mijn eigen kracht. Want hoe wankel soms ook, ik sta nog steeds. Alleen die longontsteking had me erg te pakken.
Komende week ga ik wel vier dagen van vier uur maken, afgelopen week was iets te gek. En het tandartsbezoek was emotioneel. Ik had onze tandarts al een mailtje gestuurd met het verhaal. En terwijl hij me onder handen neemt zegt ie me dat ik deze heftigheid niet verdien. Ik ben er emotioneel van. Ik ben natuurlijk wel wat gewend, in mijn leven is veel extreem geweest, maar dit is overdonderend.  En als iemand dat dan ook zo tegen je zegt en je zegt dat je uit een goed nest komt, ja, dan ben ik zeker ontroerd. Want dat ik uit een goed nest kom, weet ik zeker. Dat ik stapje voor stapje weer vooruit ga, komt ook door dat nest.
Op de crematie van mams draaide ik het nummer "this is where dreams come to die"   van Merle Haggard. Een prachtig nummer, wat mijn gevoel toe ook zo weergaf. Mams, die net verhuisd was en zo vol plannen zat. Even bijkomen van alle hectiek en dan zou ze in januari een mooie start maken met de rest van haar toekomst. Het mocht niet zo zijn. En hoewel ik mijn moeders dromen niet kan leven, dat wil ik ook niet, kan ik wel die dromen een start laten zijn voor mijn dromen. Mijn verdriet verhullen in mooie foto's of zo. In mijn hoofd ben ik daar al steeds mee bezig maar ik voel dat ik daarmee te snel wil. Toch is het fijn dat ik weer durf te dromen. Het komt goed met me. Het duurt echter nog wel even hoor...

Lieve mam (11)

Wat heb ik je vandaag gemist. Ik ben vandaag namelijk voor het eerst weer aan het werk geweest. En het viel me best zwaar. Meestal belde jij dan even als ik na ziekte weer aan het werk ging. Gewoon om te horen of ik niet te snel aan het werk was gegaan. Vandaag moest ik het zonder jouw belletje doen. Ik kan zelfs je telefoonnummers verwijderen. Ze zijn niet meer van jou! Dat voelt gek, heel gek. Langzaam maar zeker begint er voor mij een ander normaal te ontstaan, eentje die veel stiller is. Eentje waarbij wij op een andere manier met elkaar moeten  communiceren,  want ik weet dat je nog steeds bij me bent. Ook nu laten we elkaar niet zomaar los! En dat vind ik fijn want je bent me enorm dierbaar. En als ik mijn ruimte nodig ben zal ik er nu om vragen. Dat kon ik nooit omdat ik wist dat jij me zo nodig was en ik wilde je niet in de steek laten. Anderen deden jou daar genoeg pijn med,  ik kon het je niet aan doen.  Misschien ben ik voor mezelf te lang door gegaan, mezelf iets te lang weggecijferd. Vooral toen pa het geestelijk steeds vaker af liet weten werd ik jouw kompas want je anker liet het afweten. Ik heb het met liefde gedaan!
Er gaat nog niet een dag voorbij zonder tranen. Dikke tranen. Die echt van mijn wangen rollen! Soms hoor ik je in gedachten zeggen: jij ook altijd met je tranen. Ik liet ze gaan, kon ze niet stoppen en dat is nu ook zo. Zo'n eerste werkdag is zwaar, ik ben nu dan ook doodop. Maar ik ben op mijn weg terug om weer op krachten te komen! Stapje voor stapje. En goed luisteren naar mezelf en mijn eigen lichaam.
Lieve mam, morgen mag ik weer wens naar de tandarts want ik ben weer een stuk kies kwijt. Gelukkig heb ik collega's die dat ook hebben, het ligt dus niet helemaal aan mij. Ik heb de tandarts gemaild met het nieuws van het overlijden van jou en pa. En zo wordt de wereld zonder jou steeds een stukje groter. Steeds meer mensen weten dat jij er niet meer bent. En je moest eens weten wat voor indruk je bij iedereen hebt achter gelaten. Er waren meer mensen dol op je dan jij dacht. Ik ben erg trots op je!
Dag lieve mam, geef je pa een dikke kus van me! Ook hem mis ik enorm!!

GGZ

Mijn longen zijn schoon. De medicijnen tegen astma moeten nu de rest doen. En ik moet op krachten komen, door te wandelen en te fietsen. Wanneer ik onze huisarts vertel dat ik mijn ouders recentelijk ben verloren in korte tijd zie ik zijn ogen groot worden. En ik spring weer van de hak op de tak, ik vind zijn tijd te kostbaar en dus wil ik hem alles in één minuut vertellen. Gelukkig voelt de huisarts mij erg aan en vraagt of ik ook met iemand wil praten. Ja! Want ik kwam ook voor een verwijzing. Maar dan bedenk ik me dat ik vorig jaar ook kwam om met iemand te praten en dat dat gesprek met die psycholoog van de GGZ op een fiasco uitdraaide. Vorig jaar liep het niet zo lekker tussen mams en mij, ik wilde meer ruimte voor mezelf en zij vulde bij wijze van spreke mijn hele agenda al in. Mijn werk, de reistijd en ook de zorg voor mijn ouders werd me even teveel. Het leven van mams bestond toen alleen nog maar uit opruimen in verband met de verhuizing. En als wij daarvoor tijd maakten, had ze er geen zin in en ging ze liever met ons uit rijden. Gek werd ik van die wispelturigheid. De bom barstte een keer toen ik op een zondag belde en ze me duidelijk maakte dat ze het hele weekend op me had zitten wachten. En toen ik zei dat ik er dan wel aankwam, werd ze laaiend en verbrak ze de verbinding. Daar stond ik dan, met de telefoon in handen. Dit kon zo niet langer en dus ging ik naar de dokter. Even een check-up. En toen verwees de huisarts me naar Simon. Simon vond dat ik mijn moeder best huilend voor de deur kon laten staan. Simon vond mijn gewicht veel interessanter en zei me echt letterlijk dat ie me een heel interessante casus vond. Twee keer heb ik het gesprek weer op mijn hulpvraag gebracht. Twee keer bracht hij het gesprek op mijn overgewicht en dat hij zich zorgen maakte. Hij wilde graag een vervolgafspraak. Toen ik naar de auto liep wist ik het al; die afspraak ging afgezegd worden!! Ik had op dat moment de kracht niet om het in zijn gezicht te zeggen.
Maar goed, ik vraag de huisarts of het Simon is. Ik krijg als antwoord dat deze niet meer aan de praktijk verbonden is. Ik haal opgelucht adem en zeg dat ik dan heel graag een afspraak wil.
De volgende dag gaat de telefoon, de psycholoog. Of ik ook 's middags kan komen in plaats van een week later. Ik grijp deze kans aan en zit dus 's middags al bij Anne. Anne blijkt ook de psycholoog te zijn waar mijn moeder een aantal malen is geweest voor zij naar de maatschappelijk werkster ging van het verpleeghuis. Dat maakt het voor mij makkelijk want ik hoef een stukje voorgeschiedenis niet te vertellen. Het verhaal is verder warrig, ik hoor mezelf af en toe gewoon en mijn hoofd is één grote flipperkast. Ik krijg van Anne echt de opdracht om mezelf wat vaker een schouderklopje te geven. Want ik doe het goed. De gebeurtenissen zijn heftig en kort achter elkaar. Dat heeft tijd nodig, veel tijd. De leegte die pa en ma achterlaten moet een plek krijgen, langzaam maar zeker moet daar wat anders voor in de plaats komen. Maar dat gebeurt niet zo maar, daar moet ik tijd voor nemen. Ik vertel Anne dat ik na het overlijden van mams ineens wist waarom mensen kinderen willen. De keuze om geen kinderen te hebben is voor mij nog steeds de juiste, daar twijfelde ik niet aan. Echter, het houdt echt op bij ons. Als lief en ik er niet meer zijn is het echt over. En dus moet ik langzaam maar zeker echt alleen voor mezelf gaan leren leven. Zoals een lieve ex-vriend altijd al tegen me zei: Alleen jij bent belangrijk, en daarna degene die jezelf bepaalt. En zo is het nu ook! Ik ben belangrijk!

Longontsteking

Ik ben al een dikke week geveld door een longontsteking. Een goede ook want ademen doet zeer. En dan die benauwdheid erbij. Ik ben zelfs vorige week op zondagmorgen bij de Dokterswacht geweest. Dat zegt al genoeg! En dat terwijl ik vorige week alweer een beetje aan de slag zou. Ik zou beginnen met mijn re-integratietraject. Daar heb je dat woord weer, maar dit keer lag er een mooi plan. Hoewel het contract bij de inlever stopte mocht ik daar op halve kracht beginnen. En dat voelt fijn, dus ik hoop dat het plan niet van tafel is. Het voelt fijn bij deze inlever en mijn collega's daar hebben langzaam mijn mantelzorg ook groter zien worden. Dus is het mooi dat ik het daar ook kan afronden. We zullen zien.
Morgen eerst voor controle naar de huisarts. Ben nog erg benauwdheid en diep ademhalen doet nog zeer. Helaas ligt mijn zwemmen ook stil. En het ging zo goed met de borstcrawl! Toen de trainster las dat ik longontsteking heb bood ze gelijk aan om mijn trainingen aan te passen. Ik kan niet wachten! En zal toch moeten.
En wat ook moet : de verwerking. Ik zit er midden in. Dikke tranen lopen me vaak over de wangen. Ik ben de smaak van mijn tranen zo zat! Maar door de longontsteking kan ik me nu niet verstoppen en weghollen voor mezelf. En juist door de longontsteking is het gemis daar. Niet dat energievretende moedertje maar wel die zorgzame, die me een aai over de bol gaf en zei dat ik het rustig aan moet doen. Lief en ik praten er veel over en er is ruimte voor mijn tranen. Toch denk ik dat ik morgen ook maar een verwijzing naar een psycholoog vraag. De pijn is namelijk erg groot, en zo dubbel!

Te snel

Het was een goed weekend waarin ik de dingen aardig van me af kon zetten. Tot rust komen was het doel en dat lukte aardig. Echt weer om met mijn nieuwe camera op sjouw te gaan was het niet, maar we hebben ons toch goed vermaakt. Tot rust komen is geslaagd. En daardoor dacht ik dat ik de hele wereld alweer aan kon. Haha, Snelle Henkie! De erfelijke valkuil liet ook nu weer van zich spreken. Dinsdag ging ik koffie drinken met dames van het werk. Ik voelde me positief,  optimistisch en had er weer zin in. Ook al een beetje over het werk gesproken. Het contract met mijn huidige opdrachtgever loopt 1 maart af. Dus als ik nog een beetje op arbeidstherapie aan het werk wil, zou het mooi zijn als dat dus nog bij de huidige opdrachtgever kan. Theoretisch een heel mooi plaatje, en ik zou mezelf niet zijn als dat ook haalbaar zou moeten zijn. Helemaal leeg en doodop kwam ik terug van het gesprek. En toen ik ook nog zag dat de afspraak met de bedrijfsarts de volgende dag in Amsterdam zou zijn, begon ik zachtjes te huilen  ben helemaal nog niet toe aan zo'n mierennest! Die drukte kan ik nog totaal niet aan! En dus moest ik de spreekwoordelijke keutel weer in trekken. Weer ging ik te snel, weer stelde ik te hoge eisen aan mezelf en dus weer stelde ik vooral mezelf teleur. Het gaat echt de goede kant op en ik ben ook goed bezig maar dit gaat langzaam.  Dit is een enorme dreun!
Ook de bedrijfsarts stelt de vraag of ik mijn moeder zelf gevonden heb. En als ik dan met ja geantwoord heb, hoor ik verandering in de stem. Artsen raken dan meer op hun hoede. Zoals de oude huisarts het al zei: het is erg traumatisch. En als ik het nu op schrijf, zo voelt het ook! Mijn lieve moedertje, daar aan de andere kant van het raam tussen de bank en de tafel. Of ik gegild heb, weet ik niet. Geloof het niet. Want ik weet ook dat zij het verschrikkelijk zou vinden als ik haar hulpeloos zou vinden. Dus trillend de politie gebeld want ik had geen sleutel. Dit krijg ik gelijk op mijn netvlies als ik er aan denk. De tranen lopen over mijn wangen. Mijn lieve moedertje, zo  plotseling weg. En dan dendert de trein door. Mijn vader, wiens hart ik brak toen ik het hem vertelde. Mijn vader die nu onder mijn zorg zou komen, waar ik ook nog moeite voor moest doen. Mijn vader, die al zo ziek en moe was. Mijn vader, waar ik al zoveel verdriet om had. Het overspoelt me nog zo!
Maar misschien, misschien wil ik ook wel graag weer aan het werk zodat alles weer normaal is. Echter, normaal zal het niet meer worden. Het is tijd voor een nieuwe normaal...

Lieve pap en mam

Ik heb jullie wel gevoeld hoor, vanmiddag op de kade. Ons uitzwaaien. Net zo als in oktober toen we naar Terschelling gingen. Nu gingen we naar Vlieland.  Het eiland met de vele herinneringen. Daar waar we in mijn jeugd zo vaak naar toe gingen. Het eiland waar ik tot rust kom. En nu lig ik in een hotelletje deze brief te schrijven.  Ja, we doen luxe, geen huisje op Duinkersoord maar een hotel in de Dorpsstraat.
Morgen pakken we de fiets en zien we wel waar we uitkomen. We gaan heerlijk foto's maken voor de Instadag die ik aan het organiseren ben. Dat gaat door! Dat wil ik graag.
Ik hoop wel dat de mist wat optrekt, want het een redelijk kleine wereld toen we aankwamen. Heel apart, want toen we van Terschelling kwamen was het ook zo mistig. En wat is de periode daarna heftig geweest. Eerst pap in het ziekenhuis en toen naar het verpleeghuis. En dan eindelijk gewend en de boel wat op de rit hebbende er niet meer van mogen genieten. Vaak heb ik het beeld nog op mijn netvlies. Daar lag je tussen de bank en de tafel. Dat beeld moet ik gaan loslaten. En ik doe mijn best ervoor! Maar het is net of je steeds in mijn dromen verschijnt, en dan net die dromen die ik niet kan onthouden.
En zoals me vaker gebeurt, gaat ook deze brief een heel andere kant op terwijl ik wat anders wilde zeggen. En ik weet niet meer wat. Is het ook niet belangrijk geweest, hoor ik je zeggen. Misschien wel niet. Misschien wilde ik ook eigenlijk alleen maar zeggen dat ik jullie voelde op de kade. Om ons een fijn weekend te wensen. En dat gaan we er zeker van maken, een fijn weekend!

Dikke kus,
Jullie docher

Onwennig

We zitten in de auto, we gaan wat leuks doen. Vinyl scoren! Dan krijg ik een berichtje van mijn nichtje, of we ook naar de verjaardag van onze oom gaan. Shit, ja, nieuw jaar dus die verjaardagencircus begint ook weer. Ik wil wel gaan, voel me aan de ene kant verplicht, en aan de andere kant wil ik graag. Dit is nu nog mijn familie, dit kan ik nog hebben. Ik kan nu nog proberen om de familiebanden te versterken. Ik zie een lichte teleurstelling op het gezicht van R. We gaan gewoon wel vinyl scoren en dan richting die verjaardag. Ik vind het best wel spannend, heb me altijd wel een buitenbeentje gevoeld binnen de familie. Dat komt wellicht ook omdat er in mijn jeugd jarenlang geen contact geweest is tussen ons gezin en de familie. Op de trouwdag van pa en ma ontbrak haar familie. Ik heb dat altijd wel jammer gevonden, maar vond het meer een gemis voor de familie. Jaren later is het contact weer hersteld, maar ook mams voelde zich altijd wel buiten gesteld. Het zijn twee verschillende werelden binnen één familie. Mijn moeders jongste zus is echt een sporter, met bijhorende mentaliteit. Dat was vroeger nog erger! Ze leefde voor de sport. En mams had niets met sport, totaal niet. Mams had haar werk. Die moest haar kost verdienen.
Op de verjaardag aangekomen zit oma er nog. Oma is blij me te zien. Met kleine gebaren laat ze me weten dat ze blij is me te zien. Dat ze zich zorgen maakt over me. Het voelt gek. Oma is afgerond 90 en wordt met de jaren steeds brozer. Eigenlijk moet ik voor haar zorgen. Zo heb ik ook van mams geleerd, je eigen sores aan de kant zetten en voor een ander zorgen. Ik vind het verschrikkelijk voor oma, haar tweede dochter is nu ook niet meer. En oma vindt het weer erg voor mij, dat ik in zo'n korte tijd mijn beide ouders kwijt ben. Ik lees dat in alle ogen. Maar ik zie ook het respect wat ze voor me hebben. Ik heb twee crematies helemaal alleen geregeld, zelf mijn brieven voorgelezen. Geen hulp gevraagd, gewoon doorgaan. Sterk zijn, zoals ik van mijn moeder en ook van mijn vader geleerd heb. De familie snapt best dat ik nu de klap heb. Mijn nicht komt binnen en ze gaat dicht tegen me aan zitten. Woorden zijn eigenlijk niet nodig. Ik heb toch nog zo'n band met mijn familie dat het niet eens gezegd hoeft te worden. Ze zijn blij dat ik in hun midden ben. En ik ben eigenlijk ook wel blij. Het voelt iets minder alleen!

Lieve mam (10)

Wat een vreemd gevoel vandaag. Eindelijk hebben we een fototripje gemaakt met mijn nieuwe camera. Eindelijk was ik daar aan toe. En natuurlijk gingen we de kust langs. Het weer was grauw maar ik dacht er wel wat van te kunnen maken. Een prachtige foto gemaakt van een aalscholver. Sinds die grote foto op jouw muur zijn dat belangrijke vogels voor ons geworden. Alle vogels! Die waren ook al zo bijzonder voor jou. En daarom was het voor mij ook een logische keuze om voor Fûgels van Die Twa te kiezen bij de crematie van papa. Niet alleen omdat het een mooi positief nummer is, maar ook omdat vogels zo belangrijk zijn. Het winterkoninkje in je schuur, de merel die 's avonds kwetterde om jouw hulp en de roofvogels die we onderweg altijd zagen. Ik heb zelfs het idee dat de merels die ik tegenkom niet zomaar tegenkom.
Lieve mam, wil je me zo zeggen dat het goed is. En dat het met mij ook weer goedkomt? Dat je weet dat ik je ontzettend mis. En dat ik zo mijn best doe om me staande te houden en positief te blijven. Want ik mis je, en ik mis papa ontzettend. Net als bij mijn burnout leef ik weer in de nacht. Het is mijn manier van controle. Beter dan dat ik mijn eetstoornis weer oppak. Gelukkig geeft dat me de voldoening niet meer, dat heb ik echt van me af kunnen zetten. Maar ja, nu slaap ik dus niet meer. Ach, zal ook wel weer goedkomen. Ik ben niet het enige kindje wat zonder ouders verder moet.
En ooh, wat heb ik je gemist vanmiddag. We hebben zelfs vier hertjes gezien, en op de foto kunnen zetten! Een mooie buit! Toen we verder redden nadat we een aantal foto's gemaakt hadden, heb ik zo gehuild. Ik wilde het zo graag met je delen. Je had er zo van genoten. Het is pittig om alles nu voor het eerst zonder jou te doen. Ik probeer me te verstoppen, hopende dat de pijn vanzelf weggaat. En ondertussen weet ik dat dat niet gaat lukken, ik zal toch in actie moeten komen. Morgen toch maar weer in de papieren duiken om te beëindigen en af te sluiten. Het voelt net alsof ik je aan het uitwissen ben. En dat is het allerlaatste wat ik wil!!
Lieve mam, geef pap een dikke knuffel van me! En zoals we telefonisch altijd afsloten: we horen snel weer! Doeg!

Eenzaam

Ik voel me eenzaam, ik voel me alleen. En niet alleen omdat ik mijn ouders mis, maar ook omdat ik verder van niemand wat hoor. Ja, via de Facebook en ook via de Whatsapp krijg ik de nodige berichtjes maar het voelt koud. Ik bedoel een stukje tekst is makkelijk getypt. Dan leg je je telefoon weer weg en ga je lekker bezig met de dingen waar je mee bezig was. Het voelt weer als vroeger, dat ik gewoon alles weer alleen moet doen. Gelukkig heb ik een heerlijke man, die graag naast me staat en me steunt waar ie kan. Maar ik gun hem ook wat rust.
Ik ben niet goed in vriendschappen, en als vrienden op het moment dat ik het vraag geen tijd voor me hebben vraag ik niet weer. Gewoon om mezelf te beschermen. Zo heb ik dat geleerd van mam. Mijn moeder en ik hadden het er soms wel over. Ik geloof dat we beide eenzaam waren, we hadden elkaar. En nu zij er niet meer is, blijft mijn telefoon stil. Is er niemand meer met wie ik gewoon over dingen kan babbelen, met wie ik een uur aan de telefoon kan zitten. Tegen mam zei ik dan wel eens dat ze er gewoon om moest vragen, maar ja, tegen een ander is het vaak makkelijk zeggen. Mams kon ook zo verdrietig er van worden, mensen die zeiden dat ze klaar stonden, die zeiden dat ze snel eens lang zouden komen. Ik hoor mams nu gewoon zeggen: ze moeten nog komen!! En ze heeft gelijk!
Om vorige week aan de tafel te zitten met mijn neef en mijn nicht deed me goed. Gewoon met een lach en een traan. En dat wil ik vaker doen. Gelukkig krijg ik van mijn nicht ook het signaal dat ze wat meer contact wil. En de vriendin van mijn neef ook! Dat geeft een wat minder eenzaam gevoel. Maar schijnbaar ben ik zo verknipt geraakt in mijn jeugd door het pesten dat ik gewoon niet weet hoe ik met vrienden om moet gaan..

Het laatste

De telefoon gaat, R. neemt op. Ik hoor hem vriendelijk antwoord geven maar zie dat ie langzaam boos wordt. Ik kijk naar hem en ik heb geen idee wie hij aan de lijn heeft. Dan wordt het gesprek beëindigd en vertelt ie me dat het het verpleeghuis was, en dat we pa zijn kamer leeg moeten halen. Ik kijk met grote ogen. Dat was toch geregeld? Echt, ik krijg gewoon een punthoofd van die communicatie daar!
Tijd om er lang over na te denken is er niet. Want we gaan een avond uit. Ons uitje staat al heel lang gepland, en we hebben er best wel zin in. Het is wel een eindje van huis. In de stad aangekomen worden we bloednerveus van alle mensen om ons heen. Het voelt te vroeg, de mensenmassa om ons heen kunnen we nog niet aan! Het is een mooie test, waardoor we zeker weten dat we echt nog even rustig aan moeten doen. De afgelopen tijd is echt te slopend geweest.
's Morgens laat lief mij slapen. Hij weet dat ik tegen de morgen pas in slaap val en vindt dat ik die slaap nodig ben dus laat ie me liggen. En dus gaat ie alleen naar het verpleeghuis om papa zijn spulletjes te halen. Nu krijgt ie te horen dat de spullen niet met alcohol hoeft schoongemaakt te worden maar dat een gewoon sopje voldoende is. Weer een andere boodschap dus! Voor R. is de maat vol en hij dient een klacht in. Gisteravond op onze terugweg hebben we het samen nog over het verpleeghuis gehad. De onduidelijke boodschappen en andere verhalen gaven mijn moeder ook veel stress en veel verdriet. In de korte tijd dat wij verantwoordelijk waren voor de zorg van pa hebben we ook al verschillende antwoorden gekregen. Ik heb gisteravond zelfs tegen R. gezegd dat ik een heel wrang gevoel krijg bij de laatste maanden van mijn vader. Dat ik gewoon begin te twijfelen dat er goed voor hem gezorgd is. Dat voelt naar! De verzorgenden en verpleegkundigen ken je persoonlijk en je weet dat ze hun best doen, maar duidelijk geven ze niet. Het is te duidelijk dat ieder het op zijn eigen manier doet.
R. heeft de spullen van mijn vader naar het grof vuil gebracht. Weg! We dachten toch al dat het weg was. Pa zijn goede kleren zijn in de bak voor het Leger des Heils terecht gekomen. We hopen dat we er nog mensen blij mee kunnen maken!
De dag is nog niet afgelopen. Er zijn nog twee grote dingen die van mams huisje naar ons moeten. R. rijdt nog een paar ritjes. Ik heb eergisteren al afscheid genomen van het huisje door schoon te maken. De plek waar mams lag heb ik met dikke tranen schoongemaakt. Ik heb mijn best gedaan.
En dan als we denken dat het klaar is, bedenken we dat we de meterstanden nog niet hebben. Het energiebedrijf kan de meters van afstand uitlezen, maar het waterbedrijf niet. En zo ben ik dus toch nog mee. Echt, dit keer is de laatst keer dat ik het mams huisje kan noemen. We maken een foto van de waterstand en brengen dan de sleutels naar de woningbouw. Een hoofdstuk wordt afgesloten. Het boek is dicht, zal mams wel zeggen. Maar ik heb een idee dat het nu pas gaat beginnen. Want wat voel ik een gemis!

Lieve mam (9)

Het leven gaat door,  daar hebben we het zo vaak over gehad. Ik zou niet te lang over je treuren maar sterk zijn. En volgens mij lukt het me aardig. Vooral tussen de veilige muren van mijn huis. En af en toe naar jouw huis. Af en toe, want R. haalt voor mij die kastanjes uit het vuur. Zo fijn! Af en toe wordt ie gek van me want dan wil ik alles maar bewaren. Alles waar jij zo je best voor hebt gedaan, wat zoveel waarde voor je had. Dat kan ik niet zo maar wegdoen! En toch moet het er een keer van komen want ruimte in je huis is ook ruimte in je hoofd!
Gisteren is je dure koffiezetter hier heengehaald.  Hij rook voor mij een beetje naar rubber,  maar lief rook het niet dus niets aan de hand. Onze koffiezetter hebben we op een weggeefgroep op facebook gezet en zowaar hadden we één reactie. Gisteravond hadden we dus iemand blij gemaakt, dat gaf een goed gevoel. Tot we de stekker van jouw koffiezetter in het stopcontact deden. Toen vloog bij ons gelijk de stoppen door. Waarschijnlijk heeft jouw koffiezetter de dag van jouw overlijden ook een tik gehad. Het heeft toen meer dan 24 uur aangestaan!
Maar goed, we hebben nu dus maar een nieuwe gehaald en geleerd dat we nooit dingen te snel weg mogen doen. Ach, de kan van de onze lekte toch, misschien zijn we daar nu eindelijk van af.
Het leven gaat door,  daar begon ik al mee. Vandaag ben ik begonnen met die zwemlessen om de crawl goed onder de knie te krijgen. Het viel me niet tegen! Kreeg ik vroeger mijn diploma niet omdat ik te veel met mijn kop onder water zat, moet ik dat nu helemaal opnieuw gaan aanleren. Want voor de crawl is het essentieel. Heb jij dat wel geweten over mijn zwemles vroeger? Weet je nog dat er iemand op de groene ster was die hele afstanden zwom en dan met zijn hoofd onder water ging? Als je het nog wist, zou je gelijk zijn naam noemen, zo'n geheugen had je wel. Maar goed, die probeerde ik altijd een beetje na te doen omdat ik vond dat ie een mooie rustige slag had. Het heeft waarschijnlijk dus me een diploma gekost!
En nu dus de crawl aanleren. Ik vind het spannend. Natuurlijk kreeg ik weer van die bekende blikken toen ik het zwembad instapte. Vooral in onbekende groepen ben ik daar alert op. Maar schijt! Ik die het voor mezelf! En om dit jaar niet als laatste aan te komen met de City Swim! 
Het geeft me een fijn gevoel dat je dat hier nog hebt meegemaakt. Dat je het zo geweldig vond dat ik als laatste aankwam. Vooral omdat ik er zelf geen moeite mee had. En wat was pa ook trots! Hoe is het trouwens met pa? Is die al gewend aan zijn nieuwe stek? Blij dat jullie weer bij elkaar zijn?
Mis jullie enorm maar ik voel jullie nog zo dichtbij...

Lieve mam (8)

Straks, om half tien, gaat het los. Dan halen we de laatste spullen uit je huis en gaan we schoonmaken. De nieuwe bewoonster is al bekend en heeft veel spullen overgenomen. Natuurlijk voor een veel te lage prijs. Maar ach, wij zijn liever arm en gelukkig! En nu scheelt het ons heel veel gesjouw en ritjes naar ons huis en plek op zolder. De stola heb ik vanmiddag samen met R. weggehaald. Dat was het moment. Morgen hebben we  daar te veel mensen voor om ons heen. Ik weet nog niet of ik de stola in de doos doe of dat ik em naast mijn bed leg. Hij biedt troost!
Mijn neef en nicht komen morgen helpen. Ze zijn zo lief. Misschien is het nu tijd om weer wat dichterbij elkaar te komen. Ik weet dat jij dat ook wel graag wilde. En dat ik tegen je zei dat je moest loslaten. Lieve mam, ik hoop niet dat je het als verraad ziet. Want dat is het zeker niet. Het zijn de enige mensen die nog een beetje met mij zijn verbonden. Die ook een beetje van hetzelfde bloed hebben. En natuurlijk weet ik dat bloed niet alles zegt, ik geloof dat papa en ik daar het bewijs van zijn. Maar het is ook jouw bloed! Er is verder helemaal niemand! Niemand die een beetje tegenwicht kan geven bij mijn schoonfamilie.
Zie hier, zelfs nu ga ik in de verdediging,  zelfs nu heb je invloed. Ik ken je te goed. Ik ken bijna je hele gedachtegang en je doen en laten. Dat geeft troost.
Lieve mam, gisteren heb ik een nieuwe camera gekocht. Heb er grote plannen mee. Misschien schrijf ik zelf een troostboek.  Of schrijf ik over mijn dubbele verdriet zoals ik hier ook doe. Als we het huis terug gegeven hebben aan de woningbouw ga ik met mijn nieuwe speeltje op stap. En bij elke mooie foto ga ik je missen. Enorm missen!

Verder

Ik was vannacht even vergeten dat de klap steeds 's morgens bij mij komt. Of wanneer ik wakker word.
Het is licht mistig buiten en het heeft gevroren. Het ziet er wat troosteloos uit.
Straks nog naar het huis van mams, volgende week leveren we de sleutel in. En ik moet nu toch eens die administratie gaan afmaken...

Harteloos

Ik zit op de bank, midden in de nacht en klaarwakker. Ik ben de laatste tijd veel 's nachts wakker. Zoals ik al zei, het doet me denken aan de burnout. Of ik heb de afgelopen tijd veel te veel koffie gehad.
Ik stel mezelf de vraag: is dit het nu? Is dit nu een leven zonder ouders? Ik had twee prachtige mensen als ouder en die zijn er niet meer. Ik kan dat accepteren. Voor mama was dit loslaten en papa was gewoon te ziek. Mama had ook haar kwalen en door zo plotseling te gaan is haar veel ellende bespaard. Ook de nuchterheid van papa gaat door mijn hoofd: als het je tijd is, is het je tijd. Iedereen weet dat doodgaan bij het leven hoort. Iedereen weet dat ie zijn ouders eens moet gaan missen. Ik heb ooit eens een boekje van Stephen King gelezen waarin een lifter een lift kreeg en aan het eind van de rit moest ie antwoord geven op de vraag: je moeder dood of jij. En natuurlijk moest ik daar over nadenken. En sorry mam, ik heb toen voor jou gekozen. Niet omdat ik zo egoïstisch ben om ten koste van alles te blijven leven, nee. Ik koos voor jou omdat ik je het verdriet niet aan wilde doen om mij te moeten verliezen.
En nu is zij weg en is pa weg. Met R. heb ik het over de laatste jaren. Na de kanker van mams is ze nooit meer echt haar zelf geworden. Toen bleek al dat papa niet voor zichzelf kon zorgen.
Mama haar hulpvraag werd de laatste tijd ook steeds groter. Ze liet steeds minder mensen toe. Had verwachtingen van mensen en was helemaal teleurgesteld als mensen niet aan die verwachtingen voldeden. Het was een draaikolk. R. en ik hebben haar zoveel mogelijk opgevangen, het werd bijna een dagelijkse klus.
Is dat het dan waarom ik het zo makkelijk kan accepteren? Of moet de klap nog komen? Of ben ik echt zo harteloos?

Dag

Ik ben vooral voldaan als ik thuis kom. Het is een kort en krachtig afscheid geworden, net als bij mam. Tijdens de dienst zelfs een paar keer kunnen denken dat het gewoon klopt. De muziek, het verhaal, alles. Mams heeft ooit eens gezegd dat we met zijn drieën gewoon afscheid zouden nemen van pa, ze was toen weer eens boos op haar omgeving. En eigenlijk gebeurde dat vandaag ook. Miste ik eerder de symboliek bij de bloemen en mijn verhaal, uitvaartverzorger Leo bracht het helemaal terug. De manier waarop hij pa van het uitvaartcentrumterrein begeleidde, tot de opwachting bij het crematorium. Hij stond al bij de rotonde op pa te wachten! Onderweg zijn we trouwens zoveel roofvogels tegen gekomen, en zoveel reigers met ook nog een witte reiger dat het wel een ereboog leek. Dat gaf me echt het gevoel dat mam heel dicht bij ons was.
R. en ik werden nu in de familiekamer gezet, afgezonderd van de rest. Hier konden wij ons in alle rust voorbereiden op wat ging komen. En natuurlijk weer aan de koffie. Ik kan voorlopig echt geen koffie meer zien.
Leo had het mooi verzorgd, een mooie foto op de beamer, de bloemen op de kist en de prachtige foto van papa erbij. Ook de rouwkaart, die voor mij voor de foto stond. Misschien maar goed ook. zo zag ik de foto van pa niet en kon ik mijn brief zo goed mogelijk voorlezen. Het was echt mijn afscheid. R. en ik hebben ook bij de kist gestaan toen ie wegzakte. De rest van de familie stond een eindje achter ons vandaan. Het voelde goed!
Van Leo heb ik zelfs nog een compliment gekregen dat ik zo mooi had gesproken. Oo, wat zouden ze trots geweest zijn. Dankzij hun opvoeding kan ik dat. Ik ben misschien niet goed in poetsen zoals mijn moeder dat kon, maar ik kan wel een verhaal overbrengen. Kort en krachtig met veel gevoel. En het is mooi als iemand met ervaring en afstand in de uitvaart je complimenteert. Ik weet nog wel dat ik na de dood van mijn oom heel graag uitvaartverzorger wilde worden. Gewoon ook omdat verdriet een pure emotie is.
En nu zit ik op de bank en denk aan mijn leven zonder ouders. Zonder hun zorg, zonder hun bezorgdheid maar ook zonder hun humor. De klap zal vast nog wel komen. Maar misschien ook wel niet, ik heb heel bewust afscheid genomen. Ik heb ook geaccepteerd hoe mama is weggeglipt. En ik weet dat het voor papa ook veel beter was. Mijn liefde voor hen stopt niet. En hun liefde voor mij vast ook niet!!

Laatste afscheid

Over twaalf uur gaat het beginnen, het laatste afscheid. Ik heb mijn brief klaar, ik heb de foto klaar. Alles is doorgesproken met Leo. Tijd om pa nog één keer flink in het zonnetje te zetten. Daar waar ie juist zo'n hekel aan had. Dat vond ie helemaal niet nodig.
Ik begin steeds meer te herinneren van pa zijn goede tijd, en dat is zo fijn. Ik ben dubbel gezegend want ik heb zelfs ook de verkeringstijd van pa en ma mee mogen maken. De blikken over en weer. Hoe trots ie naar mama kon kijken. Of gewoon dat ene knipoogje naar haar, als ze weer eens het middelpunt van de belangstelling was. En ondertussen vraag ik me af hoe lang geleden dat het al is dat we dat voor het laatst gezien hebben. Ik denk op die ene vakantie op Vlieland. Waar we allen heerlijk ontspannen waren. Waar pa en ma ontspannen waren. We hadden toen al bericht gekregen dat de aderen van pa niet helemaal goed waren. En of ie nu om zijn hart niet mocht fietsen of vanwege de omleidingen in zijn knieën, ik weet het niet meer. Daar had ik mams voor om zulke dingen te onthouden. Mams wist dat! En eigenlijk is het helemaal niet belangrijk.
Gisteren ging het even mis, we waren in het verpleeghuis. Er was een verpleegster die ik niet kende. En we mochten de kamer niet leeghalen want vanwege die bacterie was dat moeilijk. Zij wist helemaal niet hoe en wat. En dus naar de andere huiskamer, pa zijn vriendinnetje had daar dienst. Die heeft met ons de kamer leeggehaald. Papa zijn paardje, foto's en de deken en ook zijn rolstoel meegenomen. Gek, ze zijn als de dood voor die bacterie, maar toch stond zijn rolstoel op de gang.
Het verpleeghuis geeft wel vaker dubbele signalen af, mams kon daar helemaal gek van worden. Pa zijn vriendinnetje zou voor de rest zorgen. De kleren worden afgevoerd. Want ineens konden die ook niet mee vanwege de bacterie. Terwijl de verpleger had gezegd dat die toch gewoon in de kast hingen, dus niets mee aan de hand. Het zijn maar kleren. En toch gisteravond op de bank had ik er last van. Het ging te snel. Kleren waar mams zo trots op was, zo zuinig vooral worden nu gewoon vernietigd. Pap zijn mooie vest en mooie jas. Zomaar weg door een stomme bacterie. Maar wat wil ik dan? Die kleren bewaren op zolder? Die al helemaal vol staat! Of op een zielige avond op de bank zitten in de jas van pa? Oo, dat zou hij verschrikkelijk vinden! En daarbij, ik besef me ineens dat zijn luchtje al een hele tijd weg is. Hij rook vroeger altijd zo lekker, altijd een heerlijke aftershave op. Dat heeft ie al heel lang niet gedaan. Hij wist op een bepaald moment niet eens meer hoe hij het moest gebruiken. Smeerde het in zijn haar.
Maar goed, het zijn maar kleren. En ze zijn weg! De kamer is leeg. Ook zijn geest is weg uit het verpleeghuis. En toen lief en ik vandaag de bloemen op de kist zetten, was ie daar ook niet meer. Hij is weg. Hij is bij mama! En die gedachte sterkt me zo! Het doet me denken aan hun verkeringstijd. Ze zitten vast samen met een goed glas naar beneden te kijken. Met trotse ogen, dat hoop ik wel! En af en toe die speciale blik naar elkaar! Ik zal ze zeker missen, maar ik ga eerst zelf nog een tijdje speciaal naar mijn eigen man kijken!!

Dementie

Ineens speelt dementie geen rol meer in mijn leven. In ons leven, lief voelt hetzelfde. Ik had namelijk een boek over dementie besteld en op de dag van mijn vaders overlijden kreeg ik het in handen. 19 euro kostte het. De noodzaak, nee beter gezegd de nieuwsgierigheid om het te lezen is weg. Misschien komt het terug, ik weet het niet.
Ik heb sowieso het woord dement en ook dementie verschrikkelijk gevonden. Lang heb ik het aderverkalking genoemd, klonk wat vriendelijker. En nu is papa niet eens overleden aan dementie maar aan een val! In het verleden heeft ie de meest rare dingen gehad, zoals een aneurysma tot verbrijzelde benen aan toe. En hij overlijdt door een val. En natuurlijk snapt deze dame wel dat het de combinatie met dementie juist de dodelijke cocktail is geweest. En er is mij waarschijnlijk heel veel verdriet bespaard gebleven. Dat werd vandaag erg duidelijk zichtbaar toen ik de kist opende om te kijken of ie er in lag. Om voor de laatste keer dag te kunnen zeggen. Ingevallen, mager en stokoud! Het eerste wat ik dan ook tegen hem zei was: o papa, wat ben je oud geworden!
Ik durfde hem niet aan te raken, in verband met die bacterie. En hij had zijn handen ook naast zijn lichaam, dus dat nodigde niet uit. Ik heb hem goed bekeken en toen de kist gesloten. Samen met mijn lief! Een mooi moment.
Het voelt voor mij heel raar om mijn vaders uitvaart nu te moeten regelen. Het is een rol die mijn moeder hoorde te doen! Mijn moeder en ik hadden het hier vaak over, dat we papa zijn rust gunden. En toch is het mama zelf geweest die hem de genade-klap heeft gegeven. Door haar dood verloor hij zijn glans, zijn vreugde en je zag hem elke keer slechter worden. Ik denk dat als mijn moeder nog zou leven, pa ook nog zou leven. Dat ie het nog heel lang vol had kunnen houden. En hoe verdrietig dit allemaal is, die lijdensweg is hem bespaard gebleven. En even heel egoïstisch, ook mij! Ik heb al zoveel tranen om hem gehad. Mama en ik waren al in de rouw om zijn persoonlijkheid. En nu kan ik verder met mijn rouwproces. Helaas met mijn dubbele rouwproces. Maar o, wat ben ik dankbaar dat dit mijn ouders waren!

Op

Ik lig in bed nadat ik al bijna de halve nacht op de bank gezeten heb. Ik ben op, leeg en voel even niets meer. Het voelt als mijn burnout. Toen gooide ik ook muren om me heen om me niet te laten raken en om niet te voelen. Langzaam heb ik veel mensen weggedreven. Ik moet er voor waken om het nu niet te doen. Dat leer ik nu van pa en ma. Eigenlijk waren die best eenzaam. Pa vond het prima zo, die had niet veel mensen om hem heen nodig. Mijn moeder was wel een gezelligheidsdier. Maar de laatste jaren slokte de verzorging van pa al haar energie op. Dat klinkt zwaar maar ze vermaakten zich prima! De auto was de grote vrijheid en samen hebben ze nog veel van de provincie gezien in de laatste jaren. Ik ben nu degene die het oordeel eenzaam geeft. Misschien wel omdat ik bang ben om in dezelfde valkuil te stappen. Iedereen is momenteel zo lief voor me, maar ik ben die blikken vol medelijden zo zat! Ja, ik heb in een maand (die extra dag vergeet ik gemakshalve) mijn beide ouders verloren. En ja, dat is best heftig. Maar het hoort wel bij het leven! De dood van mijn moeder kwam rauw op mijn dak maar die van papa zagen we aankomen. Waren we ook al jaren mee bezig. En wat als hij nu toch nog een jaar had geleefd of zelfs een half jaar? Was het dan minder onterend omdat hij mijn enige ouder nog was? Afgelopen maandag is een dag die ik koester, toen was ik me ervan bewust dat die dagen steeds minder zouden komen. Elke keer als ik mijn vader breekbaarder zag worden, brak mijn hart in nog meer stukjes!
Ik heb vanavond tegen lief gezegd dat het zo goed is. Dat dit beter te hanteren is als andersom. Stel dat mijn vader eerder zou zijn gegaan en een maand later mijn moeder. Dat had ik verschrikkelijk gevonden. Bij deze gedachte krijg ik al hartkloppingen. 
Ik heb geen ouders meer,  en dat is best verdrietig. En ja, het gemis zal vast nog wel komen. Misschien morgen al. Nu moet ik proberen mijn hoofd in de rust te krijgen. Mijn brein uitschakelen. Maar net als tijdens mijn burnout blijft het vol adrenaline. En als ik mijn ogen dicht doe zie ik beelden van mijn vader dood in het bed en mijn moeder weer tussen de bank en de tafel. Misschien moet ik gewoon maar het lichtje aan laten vannacht..

Dag pa

Vandaag rond half 1 is mijn vader rustig ingeslapen. Hij heeft zijn rust gevonden.  Dat voelde ik toen ik bij zijn lichaam stond. Ik schrok van zijn ingevallen gezicht. O wat is die man mager geworden. Wat is hij snel achteruit gegaan.
En dus heb ik weer een crematie te regelen. En zo stellig als ik bij mijn moeder was, zo lastig vind ik het nu. Tekst, muziek, aanhef? Ik klik wat rond op het internet en vind de tekst:
Wat je in je hart bewaart
Raak je nooit kwijt
Dat is het! Dat is de tekst! Gewoon ook omdat pa tegen R. Heeft gezegd dat wat er ook gebeurt er nooit iemand of iets tussen hem en zijn dochter kan komen. Pa en ik hebben elkaar in het hart gesloten. En wij laten niet meer los! Ook zijn overlijden kan daar niet voor zorgen.
Een lieve vriendin drukt me op het hart om daar de klemtoon wat op te leggen maar dat hoeft niet. Ik heb pa ooit zelf kunnen bedanken voor zijn zorgen en zijn liefde. En ik heb dat hele mooie stukje in dat weekblad!
De uitvaartbegeleider komt nu niet eerder weer als zondag. Met de kaarten. En dan ga ik ook naar pa. In verband met die bacterie die hij ook nog onder de leden had is de kist dicht. Misschien kijk ik zelf even hoe pa in de kist ligt. Maar ik heb zijn rust al gezien toen hij in het bed lag. En het past wel bij hem dat de kist al dicht is. Pa was helemaal niet van het liekje-kieken. Maar ik denk dat ik toch de zekerheid wil dat hij er ligt! Teveel thrillers gelezen!
En hoe het nu met mij is? Ik ben moe. En ik heb er vrede mee. Pa heeft rust. Zoals het ging kon echt niet langer. Heb immers al zoveel tranen om hem gehad! Ik was al begonnen met rouwen en nu kan ik daar verder mee. Woensdag zal ik afscheid nemen, een afscheid die hij verdient!

Slecht-nieuwsgesprek

Vandaag met de dokter gesproken en die had geen goed nieuws. Het gaat totaal niet goed met papa. Hij ligt in bed, heeft af en toe pijn maar krijgt morfine. Hij heeft ook ondergewicht dus weinig reserves om bij te zetten. Eet en drinkt bijna niets dus krijgt geen energie binnen. De dokter geeft hem nog een aantal dagen!
Al tijden ben ik voorbereid dat mijn vader kan komen te overlijden. Al tijden hoop ik dat mijn vader niet meer hoeft te lijden. En nu heb ik zo de neiging om hem wakker te schudden en te roepen dat ik em nog niet wil missen! Maar ik weet ook dat hij toe is aan rust,  dat hij uitgeput is zoals ie zelf steeds zei.
En wat doe ik nu? Mijn eerste reactie is spulletjes pakken en me te nestelen op een stoel naast hem. Handje vasthouden en hem gewoon laten voelen dat ik er ben. Maar ik ben zelf ook moe. Mijn rugzak zit vol, mijn tranen zijn bijna op. Er wordt goed voor hem gezorgd, ik zie dat de verpleging ook aangeslagen is. De dokter heeft me op het hart gedrukt om goed op mezelf te passen. Dat ik straks mijn energie nodig ben bij het definitieve afscheid.
We leven al zolang met het idee dat papa er binnenkort niet meer zal zijn dat ik het nu ook zo onwerkelijk vind. Ik kan het nog steeds niet geloven. En toch, toen ik het hoopje mens vanmiddag in bed zag liggen.. Het is een schaduw van wie hij ooit was.
En o wat prijs ik mij gelukkig dat hij mijn vader was! Dat hij mijn vader wilde zijn! En ja, dat zal hij ook altijd blijven!

Ook dat nog!

De telefoon gaat, verpleegster Antje belt. Papa is gevallen. Ja, dat deed ie de laatste tijd wel vaker, hij staat erg wankel op zijn benen. De laatste keer dat mams met hem onder de douche stond was ze erg geschrokken. Zijn benen schijnen er niet uit te zien. Ik denk omdat we nu meer dan een maand verder zijn dat het nog erger is. Maar goed, nu is ie gevallen en aan de stand van het been te zien heeft ie zijn heup gebroken. Shit, dat kan er ook nog wel bij!! Met Antje heb ik het over het plan van aanpak. In het gesprek met de dokter wat mams en ik voor ongeveer twee maanden terug hebben gehad, is naar voren gekomen dat pa erg breekbaar is. Bloeddruk is erg laag, hartconditie is erg slecht en ook zijn verwardheid is toegenomen. Toen we met de dokter spraken hebben we gezegd dat het geen lijden moet worden voor pa. Dus als ie het benauwd heeft en dus vocht achter de longen heeft, wordt dat bestreden maar er wordt niet gekeken waar het vandaan komt. Dat is ook zo iets, wanneer papa te veel vocht krijgt, gaat het achter zijn longen zitten. Wanneer ie pillen daarvoor krijgt, raakt ie weer uitgedroogd. Het is momenteel moeilijk een balans te vinden bij hem.
Maar nu heeft hij dus zijn heup gebroken. Een operatie is niet mogelijk. Niet in zijn conditie.
Ik kon het vandaag nog niet aan om hem te zien. Tineke vertelde me maandag dat ie ondergewicht heeft dus bij de gedachte om het breekbare mannetje te zien liggen in het grote witte bed, doet me al genoeg. Ik heb vanavond wel gebeld om te vragen hoe het met hem is. Tineke nam de telefoon op. Elke keer als er wat is met pa, is Tineke in de buurt. Dat vind ik fijn! Tineke meldt me dat het redelijk met papa gaat. Hij wordt wat onrustig maar ze zullen hem straks wat morfine geven tegen de pijn. Tineke vindt het niet onverstandig dat ik vandaag voor mezelf heb gekozen. Dat ik morgen wel even langs kom. Ze moest eens weten dat ik vandaag eigenlijk gewoon lamgeslagen ben geweest. Dat ik voel dat ik leeg ben.
Het huis van mams moet ook nog steeds leeg. We hebben maar even wat hulptroepen gevraagd, mijn neef en nicht komen me volgende week helpen. Het gaat vooral om dingen naar het grof vuil te brengen. We hebben geen auto met trekhaak. Vanavond hebben we de zolder en de voorste kamer wat opgeruimd om daar spullen van mams neer te kunnen zetten. Spullen die ik niet zomaar weg kan geven. De prullaria waar ik het vannacht overhad gaat wel gewoon naar de kringloop, die keuze heb ik gemaakt. Ik ben erg toe aan rust!

Lieve mam (7)

Ik kan niet slapen, nog steeds niet. Langzaam verandert mijn nacht weer in mijn dag. Je kent me. Zodra ik van slag ben leef ik 's nachts. En dat is nu niet anders.
Ik lag er mooi op tijd in, maar ben er na drie uren plafond staren maar uitgegaan. En besloot jou en brief te schrijven. Want ik kan je raad op dit moment zo goed even gebruiken!
Lieve mam, wat moet ik toch doen met je spullen? De spulletjes die jij met zoveel zorg bij elkaar gescharreld hebt. Ik moet er niet aan denken om ze bij mij neer te zetten, want je weet dat het niet mijn smaak is. Eerst dacht ik "we huren een kraam" maar wat als het niet te verkopen is. Ik weet dat dit gedachte komt omdat ik het zelf niet mooi vind maar toch. "We zetten alles op zolder" was de volgende gedachte. Die tip kregen we van Jena. Want dan kunnen we het later altijd nog uitzoeken en desnoods verkopen. Die hebben me zo op het hart gedrukt om voorzichtig met de familie om te gaan. Want ja, het zijn geldwolven!! Ja, dat waren haar woorden. Ik heb dus nu jou en ook haar op het schouder.
De derde gedachte was dat we het gewoon naar de kerk brengen. Daar waar jij nog een koffie-afspraak hebt staan. R. is het manneke tegengekomen wat met jou die afspraak gemaakt heeft. En ook dit manneke is zich rot geschrokken! Maar ja, wie niet! Ik zie mezelf steeds staan achter het raam, terwijl ik je hand op de bank zag liggen. O, mam! Gek mens! Ik had je zo graag hier nog je rust gegund. Maar ik snap het ook zo! Voor papa wordt op dit moment gezorgd, ik heb het fijn met lief. En ik hoorde van schoonmoeder dat jij er heel erg tegenop zag om alles alleen aan te moeten pakken. En dat snap ik zo! Want jij bent op je best als je kan zorgen, als er drukte om je heen is. De laatste jaren werd je zo opgeslokt door de zorg van pa dat je er niet aan moest denken. En je deed het zo goed, je was al zo bezig om een leuke kennissenkring op te bouwen. Neem die koffie-afspraak! Daar had je me helemaal niet voor nodig! Ik ben zo trots op je!
En daarom kan ik je spulletjes zo moeilijk weg doen. En dan denk ik aan jou, aan de verhuizing van een half jaar geleden. Jij hebt veel naar de kringloopwinkels her en der gebracht. En ik denk dat ik die lijn maar door zet. Handelaars zijn we toch niet. En stel dat ik een kraampje huur en het verkoopt niet. Dan moet ik er straks weer mee zeulen! Ik stelde me net de vraag of ik rust wil of geld. Ik wil rust. Rust om jou straks dat plekje in mijn hart te geven wat je verdient. En natuurlijk doe ik niet alles weg. Je orkestkikkers staan hier in de kast! En ook de laatste kikker die je van papa hebt gekregen. Maar lieve mam, die zilveren prullen wil ik echt niet!

Goede dag

Gisteren was ik totaal in paniek. Om alle vaste lasten van mams af te kunnen zeggen dacht ik slim te zijn en wilde samen met R. inloggen op haar bankrekening. Na twee keer werd de pas geblokkeerd, foute pincode. Totale verbazing bij ons, want ja, we hadden de pas al eerder gebruikt. Meerder malen zelfs om maar wat geld achter de hand te hebben voor de bank de handel zou blokkeren. En nu deden we het dus zelf.
Er zat voor mij dus niets anders op dan naar de bank te gaan. Dus pasjes mee, testament mee, en natuurlijk ook mijn eigen dingen. Op het moment dat ik vertellen moet waar ik voor kwam, barst ik natuurlijk weer in tranen uit. Ik word liefdevol opgevangen en er is voor mij gelijk ruimte om me verder te helpen. Een dik uur heb ik bij de bank gezeten. Het komt er op neer dat ik voor niets bang ben geweest, de bankzaken mag ik nog steeds doen. De rekening wordt niet geblokkeerd, en ook niet doordat mijn vader in de war is.
Het pasje wat geblokkeerd werd met onze actie, was niet het pasje van mijn moeder. Het was het pasje van mijn vader! Dus nog eens controleren met zijn pincode en inderdaad! Ik snap alleen niet hoe het kan dat de pasjes zijn verwisseld. Hoe wij in eens met pa zijn pasje in de handen zaten.
Feit is echter wel dat ik nu rustig ben, dat ik niet meer het idee heb dat ik illegale dingen doe.
Verder heb ik vandaag ook de bereidverklaring bij het maatschappelijk werk ingeleverd, met een kort briefje over de band die ik met mijn vader heb en dat het totaal niet wenselijk is dat er contact met zijn eigen kinderen wordt gezocht. Ik hoop maar dat ze naar me luisteren.
Ik blijf epistels schrijven over mijn persoontje. Toen ik 18 was moest het in verband met de studiefinanciering. Ik moest opschrijven dat ik geen contact had met mijn biologische vader en waarom niet. Een paar jaar later moet ik me verantwoorden bij de Raad van de Kinderbescherming omdat ik mijn achternaam wil wijzigen. En nu dus weer in de verdediging dat mijn stiefvader gewoon mijn vader is. En dat ik graag voor hem wil zorgen.
En dus ook maar even bij pa langs geweest. Ik ben zo blij dat ik dat gedaan heb, hij is weer wat meer helder. Ik krijg meer response en dat is zo fijn! Liefdevol streek hij mijn lange haar uit mijn nek en aaide mijn haar. Misschien doet ie het ook bij de verpleegsters maar op dat moment deed ie het bij mij. Ik voelde mijn tranen gewoon over mijn wangen lopen, dit had ik zo nodig. Het gevoel dat er ook echt niets maar dan ook niets tussen ons komt, zoals ie mijn lief al eens verteld heeft toen we net verkering hadden. Even later loopt ie achter me, voorzichtig lopend en zich vasthoudend want zijn benen willen niet meer. "Wat kan ik voor je doen, pa?" vraag ik. En op vertrouwde wijze krijg ik te horen: "Niets meissie". De tranen zijn niet meer te stoppen. Ik heb een stukje papa terug!! Alleen is ie nu weer zijn bovengebit kwijt. Nou ja, het zal morgen wel weer zijn bril zijn! Ik ga me er maar niet druk over maken. Als ie gevallen is, en het bij een val kwijt geraakt is, komt het vast wel weer te voorschijn.
Na een half uur ben ik leeg en moe. Word ik ook heel onrustig van het heen en weer lopen van pa. Ik ga naar huis, even bijtanken voor R. thuis komt. En terwijl ik naar de lift loop, voel ik mijn moeder. Ze loopt een stukje met me mee. En zoals we altijd op maandag liepen, heb ik natuurlijk weer tranen over mijn wangen.
Ja, het was een goede dag!

Pa

Ik sta in de deuropening en kijk rond in de huiskamer. Papa zit aan de tafel, zijn ogen zien mij. Zijn gezicht klaart op en langzaam komt zijn hand omhoog. Hij steekt de duim op. Ja, er is herkenning. Ik loop naar hem toe. Omdat ie zijnbril niet op heeft is ie nog ouder en breekbaarder. Mijn hart bloedt als ik em zo zien. Ik ga naast hem zitten, hij kan bijna niet praten. Het is geen prettig gezicht om iemand die je dierbaar is zo te zien.
De verpleegster roept me bij zich. Ze vertelt me dat pa een resistente infectie of was het een bacterie heeft. Een hardnekkige! Voor mij en R. niet erg maar zij moeten hem met schorten en handschoenen helpen. Die arme man krijgt het nog erg te verduren!
Ik ga weer naast hem zitten en hoor Liesbeth List een stukje van de Pastorale zingen. "Ik heb je lief! Zo lief!"
Mijn stoere vader verandert in een kasplant! Het gaat me te snel! Veel te snel!!

Lieve mam (6)

Vandaag belde je oude huisarts. Vlak na je overlijden heb ik de praktijk gebeld. En natuurlijk naar de verkeerde assistent gevraagd, je weet wel die boze! Dokter belde nu om gewoon even van zich te laten horen. Wachtte op een advertentie maar ik heb het heel besloten gehouden. Ook geen advertentie.  Gewoon omdat het zo duur is, en omdat we geen slapende honden wakker moeten maken! Nog niet! Dokter heeft veel moeite gedaan voor mijn telefoonnummer,  heeft daarvoor mijn eigen huisarts gebeld. En haastig zoals die man altijd kon zijn heeft ie me gerustgesteld. Je hebt echt niets gemerkt! Waarschijnlijk ging je staan. Misschien wel voor een kop koffie want die stond aan toen ik je vond. En dat verklaart voor mij ook die opgebrande sigaret!
O, en O.L. heeft ook gebeld. Die is zo van slag! En ze wil nu heel snel naar papa want het is zo zielig voor hem. Jaja, ik laat haar maar praten. Weet wel beter. Kreeg nog wel het compliment dat ik jouw afscheid mooi had gedaan. Kort maar zeer krachtig. Vond het wel fijn om te horen!
Morgen gaan we naar papa. Even kijken hoe het met hem is. Hij krijgt even een medicijn minder. Het medicijn wat hem rustig moet houden, minder angstig. Waarschijnlijk wordt ie daar zo suf van. Zo suf dat ie gewoon bij je in slaap valt. Zo erg als die maandag is het nog niet geweest. Meer zoals voor het kastje, dat ie vroeg hoe het met je ging en nog voor je antwoord kon geven was ie aan het knikkebollen.  Hoor je me nu verbeteren: hij sliep gewoon!!
Moet nog wel erg wennen aan mijn nieuwe rol, dat ze mij nu bellen. Je hebt het de laatste tijd ook wel erg zwaar gehad. Lieve mam, ik mis je en ik moet het nu wel heel plotseling zonder je redden. Dat je geen pijn hebt gehad is voor mij een troost! En gelukkig heb ik vandaag die bevestiging gekregen!
Ben jij al gewend aan je nieuwe wereld??

Dikke kus!

Ziek

Krijg net een belletje van het verpleeghuis. Pa is ziek. Gisteren heeft ie een nieuwe katheter gekregen, en ze vertrouwden het niet helemaal. En dat klopt dus, hij heeft een fikse blaasontsteking.
Dus hij krijgt medicijnen om de ontsteking tegen te gaan. Misschien dat ie dan gewoon weer rondscharrelt, want dat heb ik toch het liefst!!

Pas op de plaats

Ik heb me ziek gemeld, ik trek het even niet meer. Ik zit op de bank, domme spelletjes te doen met de televisie op stil en probeer maar niet na te denken. Er is nog zoveel wat ik moet doen. Het huisje van mams is in ieder geval opgezegd. Tot einde van de maand hebben we de tijd om het leeg te halen. Daarnaast moeten alle abonnementen en vaste lasten worden opgezegd. En ik kan me er maar niet toe zetten! Ik wil schreeuwen, ik wil boos worden, ik wil, ik wil, ik weet niet wat ik wil. Boos worden hoort bij het rouwproces maar ik kan toch niet boos worden? Ik heb nooit boos op mams kunnen worden, dus nu helemaal niet. Ze was op! Ze kon niet meer! Mijn dappere moedertje die altijd maar te veel hooi op haar vork nam! Ik kan alleen maar verdrietig zijn, verdrietig om de zware laatste maanden die mijn moeder te verduren heeft gekregen.
En dan mijn vader. De gedachte aan hem breekt mijn hart al in tweeën. Hij is zo breekbaar qua gezondheid momenteel. En toch staat ie nog steeds op zijn benen. Was hij vroeger al een lopend medisch wonder, dan is ie dat nog steeds! En ik zie de pijn in zijn ogen. Pijn omdat de man wel weet hoe hij er aan toe is. Iedereen vraagt me of ie het nog wel mee krijgt. Geloof me, dit krijgt ie mee! Heel zijn leven is ie al een binnenvetter geweest en sloot ie mams en mij buiten. Een avond vol drank of een beste woede-uitbarsting van mijn moeder moesten die man aan het praten krijgen. Ik kan ook niet boos op hem zijn. En ik kan er moeilijk een fles drank ingooien!
Van de verpleging hoef ik niet elke dag naar pa, dat advies gaven ze mijn moeder ook. En als ik het eens een weekend niet trek om naar pa te gaan, mag ik ook wel een week overslaan. En ik snap waarom ze het zeggen. Voor mij voelt het alsof ik het mannetje dan in de steek laat, hem aan zijn lot overlaat. Ik ben nu nog het enige wat ie nog heeft. En hij is het enige wat ik nog heb. Nee! Dat is niet helemaal waar. Ik heb R.! En met R. moet ik verder. Wil ik ook verder. Maar dit is wel een verdomd moeilijke hindernis in het leven!
De komende twee weken hoef ik niet aan het werk. In deze twee weken zal nog genoeg op me af komen. Maar ik kan wel zeggen dat ik het wel geprobeerd heb, om 'gewoon' door te gaan!!

Mijn hart breekt

Vandaag bij mijn vader in het verpleeghuis geweest. Er staat een oude man in het keukentje een peer te eten. Hij heeft moeite met het eten van de peer. Hij kijkt me aan en ik weet niet of ie me herkent. Ik weet even niet of er bloed of chocolade om zijn mond heen zit. Ik wil het antwoord ook niet weten, ik ben bang dat het bloed is. Maar het is aannemelijk dat het toch chocolade is.

R. en ik gaan zitten, meestal komt mijn vader er wel bij zitten. Alleen ziet ie ons nu niet, hij staat met de rug naar ons toe. Ik zie pa moeite hebben met de schil van de peer. Ja, als ie nog niet zo rijp is, kan dat hard zijn. Hij krijgt het niet weg. Hij legt de stukjes schil op het senseo-apparaat. Hij trekt eens aan het apparaat, geen idee waar het voor dient. Ik zie zijn onrustige ademhaling. Ik zie dat ie wankel op de benen staat. Hij is totaal van de wereld. Het overlijden van mam is erg bij hem aangekomen. 

En dit zijn ook de momenten dat ik haar mis. Even overleggen wat we nou met die man aan moeten, even het verdriet delen. En toch bekruipt mij ook de gedachte dat dit haar nu bespaard is. Want zo goed als mijn hart breekt, zou die van haar ook breken. Misschien nog wel harder dan dat van mij. Pa was haar rots in de branding, haar rustpunt. En omdat ze altijd moest zorgen, zou ze weer elke dag gaan. Elke dag weer van zich zelf inleveren om voor pa te zorgen. Ik weet zeker dat ze dan rond half vijf bij ons binnen zou stappen, vol verdriet! En ik zou dat verdriet niet eens weg kunnen nemen! 

Na een dik kwartier besluiten R. en ik om maar naar huis te gaan. Pa gewoon lekker in zijn eigen wereld te laten. Ik veeg mijn tranen weg en zeg: "Dag pa" en hij zegt: "Dag meisje" zoals ie altijd deed. Tot aan de uitgang lopen de tranen over mijn wangen. En nu ik dit opschrijf weer. 

Komende dinsdag hebben we een afspraak over de verzorging van pa, dat ie echt onder mijn vleugels komt. Het is bij een maatschappelijk werkster waar mams ook lekker haar ei bij kwijt kon. Zij is er speciaal voor mensen met een demente naaste. Ik zal haar hulp nodig zijn. Het is voor mij moeilijker om met de ziekte van pa om te gaan dan met het plotseling overlijden van mams. Het verscheurt me!! 

Lieve mam (5)

Lieve mam

Gelukkig nieuwjaar!! Mag ik dat zo zeggen?? Vieren ze trouwens ook oud en nieuw aan de Overkant? Zal je blij mee zijn, en ja, dat bedoel ik een beetje cynisch. Ik weet nog goed hoe jij hier eigenlijk een hekel aan oud en nieuw had. Een grote huichelarij. Mensen die ene dag altijd een gelukkig nieuwjaar wensen terwijl ze de rest van het jaar je het leven zuur maakten.
Het was een vreemd gevoel dat ik vandaag niet bij je langs hoefde. Ook dat mijn telefoon niet trilde met een berichtje van jou. Toen jij hier net kwam stelde ik het mezelf zo leuk voor. Je woonde nu in de buurt, dus ik kon dan na twaalven nog even bij je langs komen! Gewoon om je te verrassen. En nu, nu zit ik deze brief aan jou te tikken.
Wij hebben vandaag het (verplichte) bezoekje aan schoonmoeder weer gedaan. En ze waren er allemaal verder. Ze proberen allemaal heel goed op me te passen, maar zien ook dat ik me vrij goed staande hou. De nuchterheid die we altijd bij R's vader hebben gezegd, straal ik nu uit. Ik kan wel in mijn verdriet blijven hangen maar daar kom jij niet mee terug. Ik krijg je nergens mee terug!
Afgelopen week ben ik ook aan het werk gegaan. Echter, het was wat te vroeg. Ik voelde het aan mijn lichaam en in mijn dromen heb je me op het hart gedrukt om goed op mezelf te passen. Ik ga naar je luisteren mam!
Na het bezoek zijn we nog even bij schoonbroer geweest. Schoonbroerin wilde de baard van R. wel even trimmen en dat laten we ons tegenwoordig geen twee keer zeggen. Ook ik ben even geknipt, zodat de slagen weer goed in mijn haar vallen. Daarna hebben we een paar spelletjes Rummikub gedaan, heel gezellig. R. en ik kwamen echt met een goed gevoel thuis. Ze beginnen steeds meer als een familie voor mij te voelen! En ik weet dat jij dat een fijn gevoel zou vinden!!
Morgen gaan we in je huisje bezig. Je kleding en zo zullen we eerst op zolder neer zetten. Je schoenen ga ik passen zodat ik ze kan verslijten. De andere spullen zullen ook langzaam een weg vinden. Het witgoed zullen we op marktplaats verkopen. Ik mag het niet zo maar weggeven van J. en A.! Ik hoor het A. nog zeggen: Je mem had er foar kromlein! We doen het morgen eerst zonder hen. Gewoon met zijn tweetjes. In ons eigen tempo.
En mam, het kentekenbewijs van je auto kan ik niet vinden! Is dat een teken?? Ik weet dat je die altijd een vast plek hebt gegeven maar ik weet het niet meer!! Schoonbroer wil de auto wel voor ons verkopen, hij kan er een mooie prijs voor krijgen. Ik heb er een beetje moeite mee. De auto was jouw vrijheid en ook je trots! Maar als ik hem nu hier zelf hou, wordt het net zoiets als ons Fordje! Die kwijnde ook langzaam weg. Ach, ik heb waarschijnlijk nog wel even. Eerst nog maar even achter dat kentekenbewijs aan!!
Lieve mam, je kan waarschijnlijk aan mijn gejeuzel nu merken dat ik moe ben, maar dat ik stiekem niet wil gaan. Nog even vasthouden aan het gevoel dat je bij me bent. Doordat het nu oud en nieuw was kan ik zeggen dat ik vorig jaar afscheid van je moest nemen, maar dit betekent wel dat ik dit jaar alles zonder je ga doen. Dat zal af en toe heel raar zijn.
Lieve mam, ik heb tegen mezelf gezegd tijdens de jaarwisseling: "dat de dromen die in 2015 dood gingen een basis mogen zijn voor de nieuwe dromen in 2016." Ik hoop dat ik het waar ga maken!!

X